مريوان

نام‌های قدیمی: قلعه شاه آباد (قه‌ڵا)، دژ شاهپور

مذهب:سنی شافعی                                                                         

پیش شماره:۰۸۷۵

شهر مریوان ( به کردی: مه‌ریوان، Merîwan) مرکز شهرستان مریوان در استان کردستان است و در همسایگی مرزایران و عراق قرار گرفته‌است. شهر مریوان در ۱۲۵ کیلومتری شمال غربی سنندج قرار دارد... قرار گرفتن در کنار دریاچه زریوار، اورامان و طبیعت زیبای منطقه و همچنین ترانزیت و قاچاق کالا در مرز ایران و عراق (که فاصله‌ آن از شهر کمتر از ۲۰ کیلومتر است)، باعث رونق اقتصادی و گسترش مریوان شده‌است. در متون قدیمی مریوان را "مهروان" متشکل از دو واژه مهر و وان به معنی جایگاه مهرنوشته‌اند.. این منطقه دارای محصولات جنگلی مانند مازوج ، کتیرا و گز درختی بوده و عدای برای تجارت این قبیل محصولات به این منطقه آمده که گویا آنها اهل مرو بوده اند و در همین محل ساکن شده اند. لذا، این منطقه را مرویان خوانده که به مرور زمان به مریوان تغییر نام پیدا کرده است ..

نیز گفته اند چون دریاچه باتلاقی بوده و در نتیجه انواع مرغان آبی مهاجر در فصول مختلف به منطقه کوچ کرده اند و در زبان کردی به مرغابی مراوی گفته می شود لذا منطقه بنام مراویان (جای مرغابی) موسوم گردید که در نتیجه گذشت زمان به مریوان تغییر یافته است.. آمده است عده‌ای از مروانیان پس از شکست و انقراض حکومت اموی در بغداد گریخته و در این محل سکنی گزیدند.. لذا این منطقه را مروانیان نام نهادنده و بر اثر مرور زمان به مریوان تغییر یافته است..      

    در بررسی متون تاریخی می توان شاهد درگیریها و تاخت‌وتازها و لشکرکشی های متعدد در دشت مریوان بود  وجود قلاع متعدد و مستحکم نشان دهنده همین موضوع است. یکی از این قلعه‌ها که بعداً به قلعه مریوان معروف گشت  قلعه هلوخان است که در زمان حکمرانی اردلانها در دوره صفویه بر روی کوهی که مشرف و مسلط به دشت و شهر فعلی مریوان می باشد ساخته شد. بعدها در کنار این قلعه ، به دستور امیر حمزه  مسجدی با آجرهای قرمز رنگ ساختند که به مسجد سرخ (مزگه‌وته سوره) مشهور شد...آثار این مسجد، قلعه زندان، آب انبار و مدفن امام مسجد (شیخ احمد ابن الا نبار النعیمی) هنوز بر جاست. از آنجا که منطقه مریوان غالباً محل تاخت و تاز بوده این قلعه ، مسجد و سایر اماکن آن همیشه توسط مهاجمان تخریب و بعداً و مرمت می شد تا اینکه به دستور شاه صفی کلاً تخریب گردیدند. در کتاب حدیقه ناصری آمده است که در سال ۱۲۸۱ هجری شمسی در زمان حکومت قاجاریه، به امر ناصرالدین شاه در دو هزار قدمی دریاچه زریوار قلعه نظامی بسیار مستحکمی ساخته شدو یک سال بعد به امر حاج فرهادمیرزامعتمدالدوله، عموی ناصرالدین شاه بر وسعت آن افزوده شد. این قلعه نظامی به نام قلعه شاه آباد موسوم گردید. در کنار قلعه نظامی و به دستور فرهاد میرزا قصبه ای احداث گردید و چند خانوار از طوایف و سادات به آنجا کوچ کردند که برای آسایش و بهداشت مردم و نظامیان مستقر در قلعه دستور داد یک باب حمام و یک باب مسجد در کنار همدیگر بنا نمایند. برای تامین آب آشامیدنی مردم، حمام و مسجد و قلعه نظامی از دره‌ای که در شمال شهر فعلی مریوان و قریه دارسیران (یکی از روستاهای قدیمی مریوان که از دوران زندیه آباد بوده و هم اکنون یکی از محلات شهر مریوان می باشد) و در دامنه کوه فیلقوس (فه‌یله‌قوس) قرار دارد چند رشته قنات ایجاد کردند. دره مذکور از همان تاریخ تا کنون به دره فرهاد مشهور است...   تا قبل از احداث قلعه شاه آباد، باستثنای قریه دارسیران تقربیاً محل فعلی شهر مریوان خالی از سکنه و پوشیده از درختان جنگلی بوده‌است. با روی کار آمدن سلسله پهلوی نام قلعه شاه آباد به دژ شاهپور مبدل گشت. در سال۱۳۳۴ برای اولین بار در شهر مریوان با اعتبارات دولتی دبستان و دبیرستان احداث گردید. دو سال بعد شهرداری و در سال ۱۳۳۸ دو حلقه چاه آب حفر و سال بعد موتورهای پمپاژ آب نصب گردید و در سال ۱۳۴۰ اولین موتور برق در مریوان به کار افتاد. مریوان در دهه ۱۳۳۰دهی کوچک با چهار خیابان خاکی و تعدادی مغازه بود. تنها جاده مواصلاتی جاده قدیمی و خاکی گاران (در محور سنندج-مریوان) بود.   موقعیت جغرافیایی     شهرستان مریوان با طول و عرض جغرافیایی بین 35 درجه و 48 دقیقه تا 2 درجه و 35 دقیقه عرض شمالی و 46 درجه و 45 دقیقه تا 45 درجه و 58 دقیقه طول شرقی نصف‌النهار گرینویچ در باختر استان کردستان قرار گرفته است... شهرستان مریوان از جمله شهرستانهایی در استان کردستان است که در دههٔ 60 به دلیل جنگ ایران و عراق و حوادث ناشی از آن و در دههٔ 70 خورشیدی به دلیل دستیابی و خرید و فروش کالاهای خارجی و داخلی و دایر شدن بازارچه مرزی، تغییرات جمعیتی چشمگیری داشته است...

در سال 1381 بخش سروآباد مریوان بر اساس مصوبه هیأت دولت به شهرستان ارتقاء و از مریوان جدا شد. 

بازارچه مرزی باشماخ مریوان¤ شهرستان مریوان با توجه به دارا بودن بازارچه مرزی و قابلیت تبدیل آن به مرز رسمی می تواند در توسعه بازرگانی منطقه و اشتغال زایی به رونق اقتصادی کشور کمک نماید. بازارچه مرزی باشماق در فاصله 17 کیلومتری غرب شهر مریوان در جوار روستای مرزی باشماق قرار دارد.

جاذبه های گردشگری...

دریاچه زریوار.این دریاچه در فاصلهٔ 2 کیلومتری شمال‌غربی شهر مریوان و طول جغرافیایی 46 درجه و 10 دقیقه و عرض 35 درجه و 31 دقیقه و ارتفاع 1250 متری از سطح دریا قرار گرفته است. وسعت دریاچه زریوار به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر می‌باشد. ..

مجتمع پارک ساحلی زریوار.مهم‌ترین و یا شاید تنها مجموعهٔ گردشگری موجود در زریوار مجموعهٔ پارک ساحلی و تپهٔ مشرف به آن می‌باشد. در طرح‌ پیشنهادی مجموعهٔ پارک ساحلی و تپهٔ مشرف به آن در قالب سه مجموعهٔ مرتبط، لکن دارای هویت مستقل کالبدی و عملکردی ارائه شده است.. 

دشت بیلو. دشت بیلو در 15 کیلومتری شهر مریوان قرار دارد. این دشت با پوشش گیاهی مناسب و چشمه‌های آب و همچنین جنگلهای اطراف آن پذیرایی تعداد زیادی از اهالی شهر و روستاهای اطراف می‌باشد. زمینهای اطراف این دشت در گذشته جهت برنج‌کاری استفاده می‌شده است. . .

جاده دور دریاچه زریوار. از جاذبه‌های دیگر گردشگری مریوان جاده دور دریاچه می‌باشد که مثل حلقه‌ای دور دریاچه کشیده شده است.. 

قمچیان.یکی دیگر از نقاط زیبا، حواشی جاده مریوان ـ سقز و منطقهٔ تفریحی قمچیان است. مکان تفریحی قمچیان نیز در حد فاصل جاده مریوان و سقز واقع شده است. منطقه‌ای زیبا که افزون بر سرسبزی، گیاهان خوراکی زیادی در فصل بهار مانند قارچ، پیچک، ریواس می‌توان یافت. همچنین در کوهها و دره‌های اطراف آن حیوانات وحشی از قبیل خرس، روباه، خرگوش، گرگ و انواع پرندگان مخصوصاً کبک وجود دارد 

ناوطاق. ناوطاق گاران در 40 کیلومتری شهر مریوان و مابین بخش‌های سرشیو و مرکزی قرار دارد. این دشت در فصل بهار به واسطهٔ سرسبزی و طبیعت زیبا و چشمه‌های آب، پذیرای گردشگران زیادی می‌باشد

ملاقوبی. ملاقوبی در سه کیلومتری مریوان در شمال اراضی روستاهای هجرت و جنوب ‌شرقی روستای برقلعه قرار گرفته و از روزگار کهن تاکنون به عنوان زیارتگاه و تفریحگاه مردم منطقه بوده است. در این مکان درختان جنگلی زیادی وجود دارد نام این محل به واسطهٔ وجود زیارتگاه شخصی به نام ملاقوبی نامگذاری شده است  

افسانه دریاچه مریوان.. .

افسانه آورده شده اتان به استناد به  کتاب ذکائ یحیی را مروری داشته و لازم دانستم توضیحی در این خصوص برایتون داشته باشم  و آن اینکه افسانه فوق به آن مضمون در منطقه قابل تعریف نیست بلکه بر افسانه ی درویش ما از جور  حاکم ستمگری به نام  فیله قوس می گوید که روزی درویشی سوار بر الاغ  به همراه  همسرش  از نزدیکی  شهر عبور می کنند  که توسط ماموران  حاکم دستگیر و به  شهر آورده می شوند  اهالی شهر و ماموران آنها را شکنجه و اذیت می کنند  و زیر ضربات شلاق  مجبور به انجام  کارهای مشقت بار می نمایند  تا جایکه  دم الاغ  یعنی تنها سرمایه ی درویش  کنده می شود  و زن حامله اش  نیز فرزندی  را که در شکم دارد  سقط می نماید  . درویش  که دیگر  تاب تحمل  این همه شکنجه را ندارد  نزد حاکم رفته و  دادسخن  می دهد  اما حاکم  او را مورد استهزا قرار می دهد  و درویش آزرده خاطر می شود و دلشکسته بالای  بلندای کوهی  در ضلع  شرقی  شهر می رو د  و در آنجا  با خدای خویش  شروع  به راز و نیاز  می کند  و از دست  آن ستمگر  به بارگاه خداوند  پناه می برد  وآنان را نفرین می کند و می گوید سرم را از سجده بر نمی دارم تا شهر را با آب یکسان نکنی و این قوم ظالم را نابود نکنی  و چنین می شود و اکنون قبر درویش هم در پای کوه نظاره گر  دریاچه ی فعلی زریوار است این افسانه  نشانه های از  روی دادن  تاریخی را در خود  دارد   چنانچه  درون  مایه ی آن  نفرت  مردم از  غاصبان را  نشان می دهد  و این پیام را می رساند که  جور و  ستم  پایدار نمی ماند  همچنین در این افسانه از فیله قوس  حاکم ستمگر نام آمده که  (فیله قوس )  معرب  واژه ی یونانی  فیلیوپس است  و کوهی که  مشرف  بر شرق دریاچه  است هنوز  نام  (قه لای  فیله قوس  ) را بر تارک خود دارد  و اینها گویای حضور نامیمون  یونانیان در کردستان  و ما را به یاد  غارتگری های  اسکندر  فرزند  فیلیپوس  می اندازد . . دریاچه ی  زریوار  که بیش از  دو ملیون سال  است  حیات و آبادانی را  را به مریوان  سرسبز بخشیده  است  همواره  نظاره گر  این سرزمین  حادثه خیز بوده  وبا شادی ها و دردها ی  جانگاه  مردمانش  شریک گشته  و همچون  میراثی  ارزشمند  بخش هایی از هویت و تاریخ  ما را در دل خود  حفظ کرده است . .

.********************************************************************************** هتلها ی شهر

۱:مهمانسرای جهانگردی مریوان 3221626مریوان –جنب دریاچه زریوار

۲ :هتل زریوار 3240777 3244633مریوان – بلوار دریاچه زریوار 

۳:هتل مروارید 3230777مریوان- ابتدای بازارچه مرزی باشماق      

۴:هتل نوروز : مریوان – میدان نوروز 3302854 – 0875

***************************

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: